Wet ruimtelijke ordening

Ons land is vol en kent een grote schaarste aan ruimte. Ieder stukje grond heeft een eigen bestemming. Die bestemming wordt door de overheid aan die grond toegekend, in veruit de meeste gevallen door de gemeenteraad in een bestemmingsplan. Daarbij is niet van belang wie eigenaar is van de grond. Het is weliswaar de eigenaar die bepaalt hoe zijn grond wordt gebruikt, maar daarbij is afwijken van een bestemmingsplan niet toegestaan, tenzij daarvoor een omgevingsvergunning is verleend.

Volgens vaste (Europese) rechtspraak is dit systeem in beginsel niet in strijd met het alles omvattende eigendomsrecht, zoals onder meer beschermd in artikel 1 van het Eerste Protocol bij Het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Daarbij is de redenatie dat een goede ruimtelijke ordening een algemeen belang is dat zwaarder weegt dan het eigenaarsbelang bij maximale gebruiksvrijheid.

Bestemmingsplanprocedure

Een bestemmingsplan komt tot stand via een bestemmingsplanprocedure. Meestal legt het college van B en W eerst een voorontwerpbestemmingsplan ter inzage. Iedereen kan daartegen zienswijzen indienen. Vervolgens stelt het college een ontwerpbestemmingsplan vast. Ook daartegen kunnen zienswijzen worden ingediend, maar dan alleen door belanghebbenden in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Na behandeling van die zienswijzen, wordt het ontwerpbestemmingsplan ter vaststelling aan de gemeenteraad voorgelegd.

Bij de vaststelling van het bestemmingsplan kan de gemeenteraad daarin nog wijzigingen laten opnemen, eigener beweging of naar aanleiding van de ingediende zienswijzen. Het vaststellingsbesluit van de raad is vatbaar voor beroep, in eerste en enige aanleg bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. 

Ruimtelijke ordening vanuit provincie en het rijk

Ook de provincie en het Rijk hebben instrumenten voor ruimtelijke ordening. Provincies kennen allemaal een Verordening Ruimte, een provinciaal bestemmingsplan als het ware. Bovendien kunnen zij inpassingsplannen voor provinciale projecten vaststellen. De regering kan voor ons land eveneens inpassingsplannen vaststellen, voor zover het om nationale, ruimtelijke belangen gaat.

Daarnaast geven gemeenten, provincies en het Rijk vorm aan hun ruimtelijke beleid door structuurvisies vast te stellen.

Afwijken van een bestemmingsplan zonder omgevingsvergunning is niet toegestaan en kan leiden tot handhaving.

De Wet ruimtelijke ordening onderging een belangrijke transformatie toen een deel daarvan verviel vanwege de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. De Wet ruimtelijke ordening zal geheel vervallen, zodra de Omgevingswet van kracht wordt.

Meer weten over deze dienst?

Martijn van der Hulst
Roland Mans

Onze specialisten op dit gebied zijn
Roland Mans en Martijn van der Hulst

Bel naar 020 - 262 1 242 of mail via onderstaand formulier.

Neem contact met ons op